จุดยืนของแรงงานมนุษย์ในยุคที่ ‘อะไรๆ ก็ 4.0’

เทคโนโลยีในยุคปัจจุบันนั้นได้เปลี่ยนแปลงไปอย่างมากภายในระยะเวลาอันสั้น นวัตกรรมมากมายเกิดขึ้นเพื่อตอบสนองความก้าวหน้าในศาสตร์สาขาต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านอุตสาหกรรมซึ่งมีการใช้เทคโนโลยีร่วมในขั้นตอนการผลิตต่างๆ เพื่อสร้างระบบและการทำงานที่มีเสถียรภาพสามารถควบคุมต้นทุนและคุณภาพผลิตภัณฑ์ได้ ระบบถูกพัฒนาต่อเป็นระบบอัตโนมัติและต่อยอดสู่ระบบหุ่นยนต์ที่สามารถทำงานทดแทนแรงงานมนุษย์ได้

สำหรับยุค 4.0 ที่มีทั้ง IoT, Big Data และ AI อยู่ในระบบและสายการผลิต ซึ่งสามารถดำเนินการผลิตได้เกือบทั้งกระบวนการทั้งยังครอบคลุมไปถึงคลังสินค้าและแผนยุทธศาสตร์ การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้จะส่งผลกระทบต่อเหล่าผู้ปฏิบัติงานในอุตสาหกรรมการผลิตได้อย่างไรบ้าง

1. Big Data: ถือเป็นหนึ่งในเครื่องมือที่ทรงประสิทธิภาพ ไม่ว่าจะเป็นการ QC การวิเคราะห์ข้อมูลแบบ Real-Time เพื่อบ่งชี้ปัญหาและดำเนินการได้อย่าง ตรงจุด หรือแม้แต่การเก็บข้อมูลทั้งเชิงลึกและเชิงกว้าง
   • สายงานที่ปรับลด: เจ้าหน้าที่ QC
   • สายงานที่ต้องการ: นักวิทยาศาสตร์ด้านข้อมูลอุตสาหกรรม
2. หุ่นยนต์สนับสนุนกระบวนการผลิต: ถือเป็นหนึ่งในกระบวนการที่ชัดเจนในด้านศักยภาพการปฏิบัติ ด้วยความสามารถในการทำงานได้อย่างต่อเนื่อง และการเกิดข้อผิดพลาดที่น้อยมาก ง่ายต่อการปรับรูปแบบสำหรับการทำงานผลิตที่ต้องรองรับการเปลี่ยนแปลงต่างๆ
   • สายงานที่ปรับลด: จำนวนแรงงานในขั้นตอนการผลิต
   • สายงานที่ต้องการ: Robot Coordinator
3. ระบบ Logistics อัตโนมัติ: ในปัจจุบันโรงงานอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่มมีการใช้งานเทคโนโลยีระบบขนส่งอัตโนมัติ ซึ่งสามารถทไงานได้อย่างชาญฉลาดและเป็นอิสระกันภายใต้เงื่อนไขและภาพรวมผ่านระบบเครือข่าย รวมถึงระบบขับขี่ยานยนต์อัตโนมัติในการขนส่งสินค้าหลากหลายรูปแบบที่ได้ทดลองใช้งานจริงในปี 2016 ที่ผ่านมาอีกมากมาย
   • สายงานที่ปรับลด: บุคลากรระดับปฏิบัติการด้าน Logistics
   • สายงานที่ต้องการ: –
4. การจำลองสายการผลิต: ผู้ผลิตสินค้าอุปโภคบริโภคนั้น มีการใช้งานซอฟต์แวร์เพื่อทดลองสายการผลิตสำหรับการหาโซลูชั่น การทำงานที่มีประสิทธิภาพ ทำให้ใช้ศักยภาพของระบบได้อย่างเต็มที่ สามารถประเมินความสูญเสียในกระบวนการผลิตที่อาจเกิดขึ้นได้และวางแผนหรือมาตรการรองรับความเป็นไปได้เหล่านั้น
   • สายงานที่ปรับลด: –
   • สายงานที่ต้องการ: วิศวกรอุตสาหการและผู้เชี่ยวชาญด้านระบบจำลอง
5. Smart Supply Chain: ด้วยเทคโนโลยีอัจฉริยะที่สามารถทำให้เฝ้าติดตามดูข้อมูลซัพพลายของทั้งระบบผ่านเครือข่ายได้ สร้างความสามารถในการตัดสินใจและการเตรียมพร้อมขั้นตอนกระบวนการต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
   • สายงานที่ปรับลด: สายการวางแผนงาน
   • สายงานที่ต้องการ: Supply Chain Coordinator
6. การซ่อมบำรุงเชิงคาดการณ์: จากความสามารถในการเฝ้าติดตามระบบตลอดเวลา ทำให้สามารถซ่อมบำรุงหรือวางแผนคาดการณ์ล่วงหน้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ
   • สายงานที่ปรับลด: นักเทคนิค/ผู้เชี่ยวชาญในการให้บริการซ่อมบำรุงแบบดั้งเดิม
   • สายงานที่ต้องการ: นักออกแบบระบบ ผู้เชี่ยวชาญด้าน IT นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล
7. เครื่องจักร ในฐานะของงานบริการ: โมเดลนี้จะคล้ายกับการเช่าเครื่องจักร โดยบริษัทจะทำการติดตั้งเครื่องจักรเข้ากับที่ดำเนินการของลูกค้าและทำการอัพเกรดหรือซ่อมบำรุงตามระยะหรือเงื่อนไข
   • สายงานที่ปรับลด: –
   • สายงานที่ต้องการ: งานขาย
8. Self-Organizing Production: ปัจจุบันผู้ผลิตชิ้นส่วนต่างออกแบบกระบวนการผลิตให้มีการทำงานร่วมกันอัตโนมัติและส่งเสริมการทำงานซึ่งกันและกัน
   • สายงานที่ปรับลด: เจ้าหน้าที่ขั้นตอนวางแผนการผลิต
   • สายงานที่ต้องการ: ผู้เชี่ยวชาญด้าน Data Modelling และ Interpretation
9. Additive Manufacturing: การผลิตชิ้นส่วนที่ซับซ้อนนั้นจะไม่ใช่เรื่องเพ้อฝันอีกต่อไป ด้วยการออกแบบและผลิตครบจบในไม่กี่ขั้นตอน ซึ่งตรงนี้เองความต้องการด้านบุคลากรที่สามารถขึ้นรูป 3 มิติ ได้กลายเป็นที่ต้องการ
   • สายงานที่ปรับลด: การประกอบชิ้นส่วน
   • สายงานที่ต้องการ: นักออกแบบ 3D วิศวกรผู้เชี่ยวชาญด้าน R&D
10. AR งานซ่อมบำรุงและงานบริการ: เทคโนโลยี AR ใช้ในการควบคุม ดูแล และแนะนำขั้นตอนสำหรับการซ่อมบำรุง ช่วยเพิ่มศักยภาพในการทำงานต่างๆ ได้อย่างครบวงจร โดยเป็นการลดต้นทุนและพัฒนาบุคลากรพร้อมกัน
    • สายงานที่ปรับลด: –
    • สายงานที่ต้องการ: R&D IT ระบบสนับสนุนดิจิทัล

พื้นที่ของแรงงานในอุตสาหกรรมยุค 4.0

จะเห็นได้ว่าสายงานและขั้นตอนทั้งหลายได้รับผลกระทบและก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงต่างๆ แรงงานที่ใช้แรงหรือขั้นตอนที่ใช้ความต่อเนื่องในการทำงานถูกเปลี่ยนไปเป็นระบบอัตโนมัติเสียเป็นส่วนใหญ่ อย่างไรก็ตาม ทรัพยากรมนุษย์ยังคงเป็นส่วนที่มีความสำคัญในกระบวนการผลิตเป็นอย่างยิ่ง ทั้งยังมีระดับความสำคัญเพิ่มมากขึ้นตามความละเอียดอ่อนของเทคโนโลยีที่ถูกพัฒนา

บทบาทของแรงงานมนุษย์ที่เคยเป็นมาถูกเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมลักษณะการทำงานต้องมีการใช้ความรู้ความสามารถมากขึ้น รวมถึงมีความเฉพาะเจาะจง เช่น งานด้านสาย IT งานด้านการวิเคราะห์ข้อมูล หรืองานด้านวิศวกรระบบ โดยลดกำลังคนในส่วนงานที่มีความซับซ้อนยุ่งยากน้อยและเพิ่มความต้องการแรงงานคุณภาพ ซึ่งต้องการความรับผิดชอบที่มากขึ้น ปรับเปลี่ยนจากลักษณะการใช้แรงกายมาเป็นการใช้ความรู้ความสามารถในการทำงานเป็นหลักแทน

เมื่อมีลักษณะงานมีความซับซ้อนเพิ่มขึ้นและจำนวนแรงงานที่ลดลง สิ่งที่ตามมา คือ ความรับผิดชอบ ความใส่ใจในรายละเอียดในการทำงาน การขวนขวายหาความรู้และก้าวให้ทันเทคโนโลยี ปัจจัยเหล่านี้เป็นสิ่งสำคัญในการรักษาพื้นที่ของผู้ปฏิบัติการภายใต้โรงงานที่เป็นระบบ 4.0 ได้เป็นอย่างดี

ในที่สุดแล้วอุตสาหกรรมยุค 4.0 ทรัพยากรมนุษย์นั้นจะนำไปสู่เป็นหน่วยที่ต้องได้รับการพัฒนาและมีความสำคัญอย่างมากในการดำเนินงานและตัดสินใจในประเด็นที่มีความสำคัญ บทบาทของแรงงานพื้นฐานที่ไม่มีต้องการความซับซ้อนมากนักจะถูกทดแทนด้วยระบบอัตโนมัติและหุ่นยนต์ ส่วนแรงงานที่มีความรู้ความสามารถด้านเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องจะกลายมาเป็นที่ต้องการอย่างมาก ท่ามกลางยุคสมัยแห่งดิจิทัลและเครือข่ายเฉกเช่นยุคปัจจุบันที่กำลังเปลี่ยนไป

ดังนั้น การเตรียมพร้อมสำหรับการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้จะเป็นการสร้างศักยภาพและเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันโดยเฉพาะในระดับนานาชาติ ซึ่งผู้ผลิตในต่างประเทศเริ่มปรับมาใช้รูปแบบของ4.0 กันมากขึ้นเรื่อยๆ ทั้งนี้ทั้งนั้นปัจจัยเหล่านี้ขึ้นอยู่กับความพร้อมกลุ่มตลาด และคู่แข่งของผู้ประกอบการเป็นหลัก

EXECUTIVE SUMMARY

IoT, Big Data and AI are joining in system and production line that could operate overall procedure that coverage warehouse and strategic plan too. This transformation will be effected to workforce in manufacturing directly and cause a demand’s change follow by the trends.

The role of human resources are developing from the old one that use physical. The proper knowledge must be provided and specific skills will be needed. The workforce will be focused on personal efficiency, responsibility, attention and knowledge seeker for the advance technology. These factors are important skill that will keep the stand point of human workforce standstill in 4.0 ages.