Friday, March 29Modern Manufacturing
×

บำรุงรักษา ‘เพลา’ แก้ไขปัญหาถูกจุด บรรเทาความเสียหายของเครื่องจักร

เครื่องจักรกลในกระบวนการผลิต ไม่ว่าจะเป็นเครื่องกลึง เครื่องกัด เครื่องไส ฯลฯ ส่วนใหญ่จะมีการทำงานโดยอาศัยการส่งกำลังจากมอเตอร์ผ่านมูเล่ย์และสายพานก่อนที่จะส่งมายังเพลาขับ ซึ่งการส่งกำลังของเครื่องจักรเหล่านี้ส่วนใหญ่กว่า 75% – 90 % ใช้การส่งกำลังด้วยเพลาที่รองรับด้วยลูกปืน (Bearing) โดยมีเฟืองเป็นตัวส่งกำลัง จากเพลาหนึ่งไปยังอีกเพลาหนึ่ง ดังนั้น การทำงานของเครื่องจักรจึงมีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กันกับชิ้นส่วนหลักๆ คือ เฟือง (Gear) ลูกปืน (Bearing) และเพลา (Shaft)

บำรุงรักษา 'เพลา' แก้ไขปัญหาถูกจุด บรรเทาความเสียหายของเครื่องจักร

ปัจจุบันในโรงงานอุตสาหกรรมหลายแห่งมีการวางแผนการบำรุงรักษาตามช่วงระยะเวลาที่เหมาะสม (Preventive Maintenance) แต่ก็ยังคงพบว่ามีปัญหาการขัดข้องเกิดขึ้น ทั้งนี้ จากการวิเคราะห์พบว่าการความขัดข้องที่เกิดขึ้น อาจมีสาเหตุได้หลายประการ

สาเหตุการขัดข้องของเครื่องจักร

  • ชิ้นส่วนที่ทำการซ่อมแซมหรือเปลี่ยนใหม่ไม่ได้มาตรฐานตามที่กำหนด อันเนื่องมาจากการซ้อมชิ้นส่วนเดิมไม่ได้ขนาดและรูปทรงเดิม เช่น การซ่อมฟันเฟืองที่แตกหักเป็นบางฟัน (เป็นเหตุให้ชิ้นอื่นชำรุดไปด้วย) อะไหล่ที่เปลี่ยนใหม่ไม่ใช่เบอร์เดิม อะไหล่แท้ๆ
  • วัสดุที่ใช้ในการผลิตใหม่ไม่ได้ค่าทางด้านโลหะวิทยาตามต้องการ
  • กรรมวิธีการผลิตไม่ได้มาตรฐานพอ
  • ผู้ทำการซ่อมขาดความชำนาญในงานซ่อมจริงไม่ผ่านการอบรมซ่อม แต่ได้มาจากการสังเกตและจดจำมากกว่า
  • ผู้ทำการซ่อมขาดความเข้าใจในการทำงานของเครื่องโดยแท้จริง บางครั้งใช้วิธีลองผิดลองถูก ทำให้ความเสียหายจากเล็กน้อยขยายวงกว้าง

ทั้งนี้ สาเหตุที่เครื่องจักรเกิดการขัดข้องอาจมีสาเหตุมาจากสิ่งที่กล่าวมาข้างต้น ซึ่งบางครั้งก็อาจจะเกิดจากสาเหตุเดียวบางครั้งอาจเป็น 2 สาเหตุ หรือบางครั้งอาจจะมากกว่านั้นประกอบกัน ดังนั้น ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการบำรุงรักษาจึงจำเป็นต้องพิจารณาสภาพความเสียหายอย่างรอบคอบเพื่อหาสาเหตุให้พบแล้วดำเนินการแก้ไขให้ถูกจุด

เพลา (Shafts)

สำหรับ เพลา (Shafts) ซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องสัมพันธ์กับการทำงานของเฟือง การออกแบบเครื่องจักรส่วนใหญ่จะออกแบบให้เพลามีความแข็งแรงกว่าเฟือง หรือส่วนอื่นๆ อยู่แล้ว ความเสียหายของเพลาส่วนใหญ่จึงเกิดที่ร่องลิ่ม เนื่องจากเกิดช่องว่างระหว่างตัวลิ่มกับร่องลิ่ม และเพลากับรูของตัวส่งกำลังหลวมคลอน ทำให้เกิดแรงกระแทกขณะที่เพลาเริ่มหมุนส่งผลให้เกิดความเสียหายเร็วยิ่งขึ้น ถ้าเพลาดังกล่าวมีการทำงานแบบสลับทิศทางการหมุน การใส่ลิ่มที่อัดเกินไปก็ไม่ใช่ว่าจะมีผลดี เพราะจะไปดันเฟืองฯ ให้เกิดการเยื้องศูนย์ ส่งผลต่อการขบของฟันเฟืองเช่นกัน และบางครั้งเพลาอาจถูกอัดด้วยฟันเฟืองหรือชิ้นส่วนส่งกำลัง จนทำให้เพลาเกิดการโก่งงอซึ่งเมื่อเกิดการโก่งงอแล้ว ไม่ควรนำไปดัด แล้วนำกลับมาใช้ต่อเพราะอาจส่งผลกับชิ้นส่วนอื่นๆ ต่อไป ทำให้ความเสียหายขยายวงกว้างมากขึ้น

นอกจากปัญหาดังกล่าวแล้ว การบำรุงรักษาเพลาเพื่อให้สามารถใช้งานเครื่องจักรได้เต็มประสิทธิภาพ ต้องไม่ละเลยเรื่องของการเกิดการรั่วของน้ำมันด้วย เนื่องจากการทำงานของเฟือง จำเป็นต้องมีน้ำมันหล่อลื่นอยู่ตลอด ปลายเพลาเหล่านี้สวมอยู่บนตลับลูกปืนที่ใช้เสื้อของเฟืองทดหรือ Cast ของเครื่องเป็นตัวรองรับ ดังนั้น จึงต้องป้องกันน้ำมันไม่ให้รั่วออกมาด้วย ซึ่งเรื่องนี้ถือเป็นเรื่องละเอียดอ่อน

ทั้งนี้ หากสามารถหาสาเหตุการขัดข้องของเพลาได้อย่างชัดเจน ย่อมทำให้การซ่อมบำรุงเครื่องจักรมีคุณภาพ ไม่เกิดปัญหาซ้ำเดิมตามมา หรืออย่างน้อยให้เกิดปัญหาขึ้นน้อยที่สุดอย่างไรก็ตาม การวางแผนการบำรุงรักษาเพลาตามช่วงระยะเวลาที่เหมาะสม (Preventive Maintenance) จะยังเป็นแนวทางในการแก้ไขปัญหาการขัดข้องหรือความเสียหายที่เกิดขึ้น เพื่อให้การใช้งานเครื่องจักรมีประสิทธิภาพสูงสุดด้วย

รูปแบบของเพลา

  • ปลายเพลาอยู่ใน Cast เพลาที่ปลายอยู่ภายใน เพื่อความสะดวกมักนิยมคว้านทะลุแล้วใช้ฝาปิด คุณภาพผิดวของหน้าสัมผัสเป็นตัวแปรที่ทำให้น้ำมันรั่ว การแก้ไข นอกจากแก้ไขผิวสัมผัสแล้ว อาจใช้แผ่นปะเก็นหรือปะเก็นเหล็ว หรือใช้แผ่นกั้น (Skirt) ซึ่งเป็นวิธีป้องกันที่มีประสิทธิภาพ
  • กรณีที่ปลายเพลาต้องยื่นออกมาภายนอก Cast จะใช้ซีลเป็นตัวกั้น ถ้าแรงจากแรงอัดซีลลดลง เนื่องจากการขัดสีระหว่างหน้าสัมผัสของเพลากับซีล การเปลี่ยนซีลเป็นดีที่สุด แต่หากการทำงานในสภาพที่มีความชื้นหรือฝุ่นผง ทำให้ตัวเพลากัดกร่อน จำเป็นต้องใช้ซีลกันฝุ่น (Dust Seal) หรือซีลน้ำมัน 2 ทิศทาง (Two-Direction Oil Seal) แต่หากเพลามีการสึกหรอสูง ควรเชื่อมพอกและกลึงให้ขนาดเพลาเท่าเดิมก่อน

EXECUTIVE SUMMARY

Shaft is an equipment that related with gear. The most damage that occurred for shaft usually happen around its wedge and loose transmission. That will cause hit and collide while it swing and the damage rate will be raising. If the shaft operates with switching direction, too much tight wedge may be push the gear to misalignment and shaft could hit with the gear or transmission part which causing its bent. The bent part shouldn’t modify and bring it back to work because it will be affected to the other part and amplify damage widely. Besides, oil leak’s over look is something terrible by its sensitive. Preventive maintenance’s strategy is a way to solve problem or damaged which cause the machinery to work with its full efficiency


Source:

  • https://goo.gl/IvsvRE
Modern Manufacturing on FacebookModern Manufacturing on Youtube
Modern Manufacturing
Web Admin
 
นำเสนอข่าวสารความรู้รอบด้านเกี่ยวกับอุตสาหกรรมการผลิต เพื่ออุตสาหกรรมไทยก้าวหน้าด้วยวิทยาการสมัยใหม่และเป็นแรงขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทย
READ MORE
×