เมื่อเร็วๆ นี้ โลกเทคโนโลยีได้รับข่าวที่น่าตื่นเต้นจากการประกาศผลงานวิจัยครั้งสำคัญจากประเทศจีน ที่แสดงให้เห็นว่าประเทศมังกรได้ก้าวขึ้นมาเป็นมหาอำนาจด้านนวัตกรรมนาโนเทคโนโลยีของโลกอย่างแท้จริง ด้วยการครอบครองสิทธิบัตรนาโนเทคโนโลยีถึง 43 เปอร์เซ็นต์ของสิทธิบัตรทั้งหมดที่ได้รับการอนุมัติในระดับนานาชาติเมื่อเทียบกับช่วง 25 ปีที่ผ่านมา
การเปิดเผยตัวเลขที่น่าตื่นตาตื่นใจนี้มาจากเอกสารสีขาวที่เผยแพร่ในระหว่างการจัดงานการประชุมนานาชาติด้านนาโนเทคโนโลยีครั้งที่ 10 หรือ ChinaNANO 2025 ที่กรุงปักกิ่ง ซึ่งถือเป็นการประกาศอย่างเป็นทางการถึงความเป็นผู้นำด้านเทคโนโลยีขั้นสูงของจีนในเวทีโลก
ตัวเลขที่พิสูจน์ความเป็นเลิศ
ระหว่างปี 2000 ถึง 2025 มีการออกสิทธิบัตรนาโนเทคโนโลยีทั่วโลกมากกว่า 1.07 ล้านฉบับ โดยจีนคว้าไปถึง 464,000 สิทธิบัตร หรือคิดเป็นสัดส่วน 43 เปอร์เซ็นต์ของจำนวนทั้งหมด ซึ่งเป็นตัวเลขที่มากกว่าผลรวมของสหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น และเกาหลีใต้รวมกัน
ความโดดเด่นของจีนไม่ได้จบลงเพียงแค่จำนวนสิทธิบัตรเท่านั้น สถาบันวิทยาศาสตร์จีน (Chinese Academy of Sciences) ได้ขึ้นมาเป็นองค์กรที่ถือครองสิทธิบัตรนาโนเทคโนโลยีมากที่สุดในโลกด้วยจำนวน 23,400 สิทธิบัตร ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่นของสถาบันการศึกษาและการวิจัยของจีนต่อสาขานาโนเทคโนโลยี
การกระจายตัวและความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง
จีนไม่ได้พึ่งพาการพัฒนาแบบกระจัดกระจายเท่านั้น แต่ได้สร้างระบบความเชี่ยวชาญเฉพาะทางที่มีประสิทธิภาพ โดยจัดแบ่งพื้นที่เมืองต่างๆ ให้มีความเชี่ยวชาญในสาขาเฉพาะ เมืองหลักอย่างปักกิ่ง เซี่ยงไฮ้ เซินเจิ้น และซูโจวเป็นศูนย์กลางการพัฒนาเซมิคอนดักเตอร์ ขณะที่สิทธิบัตรด้านชีวการแพทย์จะมีการกระจุกตัวในปักกิ่ง เซี่ยงไฮ้ และกวางโจว
สาขาที่จีนมุ่งเน้นหลักประกอบด้วยสี่เสาหลัก ได้แก่ อุปกรณ์เซมิคอนดักเตอร์ เคมีเร่งปฏิกิริยา ชีววิทยาการแพทย์ และวัสดุใหม่ การกระจายความเชี่ยวchาญแบบนี้ช่วยให้จีนสามารถพัฒนานวัตกรรมได้อย่างลึกซึ้งและครอบคลุม
ผลกระทบต่ออุตสาหกรรมและการจ้างงาน
ความสำเร็จด้านสิทธิบัตรได้ส่งผลต่อการเติบโตของอุตสาหกรรมจริงอย่างเป็นรูปธรรม ณ เดือนพฤษภาคม 2025 จีนมีบริษัทในสาขานาโนเทคโนโลยีมากกว่า 34,500 แห่ง รวมถึงบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์จำนวน 739 บริษัท ส่วนการจ้างงานสะสมในสาขานี้ถึง 9.92 ล้านคน ซึ่งแสดงถึงผลกระทบเชิงบวกต่อเศรษฐกิจจีนอย่างมหาศาล
ที่น่าสนใจคืออัตราการถ่ายทอดและการให้สิทธิของสิทธิบัตรนาโนเทคโนโลยีในจีนได้เพิ่มขึ้นเกิน 8 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงการปรับปรุงประสิทธิภาพในการนำผลงานวิจัยไปใช้ประโยชน์เชิงพาณิชย์อย่างต่อเนื่อง
ตลาดโลกที่เติบโตก้าวกระโดด
แนวโน้มการเติบโตของตลาดนาโนเทคโนโลยีทั่วโลกก็ไม่ได้น่าผิดหวัง ตามรายงานจากเอกสารสีข้าวดังกล่าว คาดการณ์ว่าตลาดนาโนเทคโนโลยีทั่วโลกจะมีมูลค่าถึง 1.5 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ ภายในสิ้นปี 2025 ด้วยอัตราการเติบโตทบต้นเฉลี่ยต่อปีเกิน 17 เปอร์เซ็นต์ ตั้งแต่ปี 2018 ถึง 2025
องค์กรวิจัยอื่นๆ ก็ให้ภาพการเติบโตที่สอดคล้องกัน โดยผู้เชี่ยวชาญจาก Nova One Advisor คาดการณ์ว่าตลาดนาโนเทคโนโลยีจะเติบโตจาก 8.82 พันล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2025 ไปสู่ 116.39 พันล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2034 ด้วยอัตราการเติบโตทบต้น 33.2 เปอร์เซ็นต์ต่อปี
การประชุมระดับโลกที่ปักกิ่ง
การประชุมนานาชาติด้านนาโนวิทยาและเทคโนโลยีครั้งที่ 10 (ChinaNANO 2025) ที่จัดขึ้นระหว่างวันเสาร์ถึงวันจันทร์ที่ศูนย์การประชุมนานาชาติปักกิ่งได้ดึงดูดนักวิชาการชื่อดังกว่า 600 คนเข้าร่วม โดยมีการนำเสนอบทความวิจัยในหัวข้อสำคัญ 15 เรื่อง และมีนักวิทยาศาสตร์ชั้นนำระดับโลก 7 คนได้นำเสนอสุนทรพจน์หลัก
ไป๋ ชุนลี่ ประธานการประชุม ChinaNANO 2025 และสมาชิกสถาบันวิทยาศาสตร์จีน ได้เน้นย้ำในพิธีเปิดว่า นาโนเทคโนโลยีทำหน้าที่เป็น “พลังหลักที่ขับเคลื่อนความก้าวหน้าในสาขายุทธศาสตร์ เช่น พลังงานสะอาด ชีววิทยาการแพทย์ และเทคโนโลยีสารสนเทศ ขณะเดียวกันเร่งการสร้างกำลังการผลิตคุณภาพใหม่”
เขายังกล่าวเสริมว่า การเกิดขึ้นของปัญญาประดิษฐ์ได้นำมาซึ่ง “โอกาสปฏิวัติให้กับนาโนเทคโนโลยี ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงกระบวนทัศน์การวิจัยอย่างลึกซึ้ง”
นวัตกรรมที่สัมผัสได้จริง
ในงานแสดงผลงานของการประชุม ผู้เข้าร่วมได้เห็นการประยุกต์ใช้นาโนเทคโนโลยีในชีวิตจริง เช่น วัสดุนาโนควอนตัมดอทที่ใช้สำหรับจอแสดงผลแบบคริสตัลเหลวที่พัฒนาขึ้นโดยนักวิจัยจีน
ตามคำอธิบายของเฉิน เป่งเฉิง จากศูนย์แห่งชาติด้านนาโนวิทยาและเทคโนโลยี วัสดุเหล่านี้สามารถดูดซับโฟตอนแสงสีน้ำเงินและเปลี่ยนเป็นแสงสีเขียวและแสงสีแดงได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้ได้ภาพโทรทัศน์ที่สดใสและสมจริงมากขึ้น
การแข่งขันและการเติบโตในอนาคต
ความเป็นผู้นำของจีนไม่ได้จำกัดอยู่แค่นาโนเทคโนโลยีเท่านั้น ข้อมูลล่าสุดแสดงว่าประเทศนี้ยังครอบครองสิทธิบัตรพลังงานใหม่มากกว่า 40 เปอร์เซ็นต์ของโลกอีกด้วย ความก้าวหน้าด้านทรัพย์สินทางปัญญาในหลายสาขาเทคโนโลยีนี้เสริมสร้างจุดยืนของจีนในฐานะผู้นำด้านนวัตกรรมระดับโลกในเทคโนโลยีเกิดใหม่
ตลาดนาโนเทคโนโลยีสีเขียวก็เป็นอีกหนึ่งสาขาที่มีแนวโน้มเติบโตสูง โดยคาดการณ์ว่าจะมีมูลค่า 370.42 พันล้านดอลลาร์สหรัฐภายในปี 2034 ด้วยอัตราการเติบโตทบต้น 13.55 เปอร์เซ็นต์ต่อปี
ความท้าทายและโอกาสข้างหน้า
แม้จีนจะมีความเป็นผู้นำอย่างชัดเจน แต่การแข่งขันในระดับโลกยังคงรุนแรง โดยเฉพาะการแข่งขันกับเกาหลีใต้ที่เป็นผู้ผลิตโทรทัศน์รายใหญ่ที่สุดของโลกมานานกว่า 20 ปี บริษัทอย่างซัมซุงกำลังใช้กลยุทธ์ต่างๆ เพื่อรักษาตำแหน่งผู้นำในตลาดจอแสดงผล
ปัญหาสำคัญหนึ่งที่อุตสาหกรรมต้องเผชิญคือการใช้แคดเมียมในการผลิตควอนตัมดอท ซึ่งเป็นสารที่อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม ทำให้ผู้ผลิตหลายรายพยายามพัฒนาเทคโนโลยีทดแทนที่ปลอดภัยกว่า
ความสำเร็จของจีนในด้านสิทธิบัตรนาโนเทคโนโลยีสะท้อนให้เห็นถึงการลงทุนระยะยาวในการวิจัยและพัฒนา ความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชน และการมุ่งเน้นการสร้างนวัตกรรมที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้จริง ซึ่งเป็นแบบอย่างสำคัญสำหรับประเทศอื่นๆ ที่ต้องการก้าวสู่การเป็นผู้นำด้านเทคโนโลยีขั้นสูงในอนาคต
Source : Xinhua, China Daily , BioSpace
