ท่ามกลางวิกฤตโลกร้อนและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ทวีความรุนแรงขึ้น นักวิทยาศาสตร์ทั่วโลกกำลังมองหาวิธีใหม่ๆ เพื่อจัดการกับก๊าซเรือนกระจก หนึ่งในก๊าซที่น่ากังวลมากที่สุดคือ ‘ก๊าซมีเทน (Methane)’ ซึ่งมีความสามารถในการกักเก็บความร้อนในชั้นบรรยากาศสูงกว่าคาร์บอนไดออกไซด์หลายสิบเท่า ล่าสุดมีงานวิจัยที่น่าสนใจเผยให้เห็นว่า ‘แบคทีเรียใต้ท้องทะเลบางชนิดสามารถกินและย่อยสลายมีเทนได้อย่างมีประสิทธิภาพ’ จนอาจกลายเป็นหนึ่งในความหวังใหม่ของการต่อสู้กับภาวะโลกร้อน
พลังซ่อนเร้นจากท้องทะเลลึก
ใต้พื้นมหาสมุทรลึกลงไปเป็นร้อยเมตร มีระบบนิเวศที่มนุษย์แทบไม่เคยเห็นมาก่อน พื้นที่เหล่านี้เต็มไปด้วยแบคทีเรียพิเศษที่สามารถใช้มีเทนเป็นแหล่งพลังงานหลัก กระบวนการนี้เรียกว่า ‘methanotrophy หรือการกินมีเทน’ ซึ่งเกิดขึ้นทั้งในตะกอนใต้ทะเลและบริเวณใกล้ปากปล่องไฮโดรเทอร์มอล
นักวิจัยจากหลายสถาบันรวมถึง มูลนิธิวิทยาศาสตร์แห่งชาติสหรัฐ (NSF) พบว่า แบคทีเรียเหล่านี้สามารถดูดซับและสลายมีเทนก่อนที่มันจะลอยขึ้นจากพื้นทะเลและเข้าสู่บรรยากาศ ซึ่งหากปล่อยให้มีเทนหลุดรอดขึ้นไป จะยิ่งเร่งให้โลกร้อนเร็วขึ้นอย่างน่ากังวล
มีเทน ตัวการโลกร้อนที่มองไม่เห็น
แม้ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จะถูกพูดถึงมากในประเด็นโลกร้อน แต่ก๊าซมีเทนกลับมีศักยภาพในการกักเก็บความร้อนมากกว่าถึง 80 เท่าในช่วงระยะเวลา 20 ปี แหล่งกำเนิดมีเทนมีทั้งตามธรรมชาติ เช่น จากพื้นที่ชุ่มน้ำและใต้มหาสมุทร และจากกิจกรรมของมนุษย์ เช่น การทำฟาร์มปศุสัตว์ การเผาเชื้อเพลิงฟอสซิล และการฝังกลบขยะ
ความท้าทายคือ มีเทนจากมหาสมุทรมักถูกปล่อยออกมาแบบเงียบๆ และยากต่อการตรวจจับ การใช้พลังจากแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในระบบนิเวศใต้ท้องทะเลจึงถูกมองว่าเป็นวิธีดักจับก๊าซนี้ก่อนจะสร้างความเสียหายรุนแรง
โอกาสและข้อจำกัดของการใช้แบคทีเรียกำจัดมีเทน
แม้แนวคิดนี้จะฟังดูเหมือนวิธีธรรมชาติที่ปลอดภัย แต่ก็ยังมีข้อจำกัด นักวิทยาศาสตร์เตือนว่าปริมาณมีเทนที่ปล่อยออกมานั้นมหาศาล และระบบนิเวศใต้ทะเลเองก็ซับซ้อน การพยายามนำแบคทีเรียมาใช้ในเชิงพาณิชย์หรือขยายสเกลต้องทำด้วยความระมัดระวัง เพื่อไม่ให้กระทบต่อสมดุลของธรรมชาติ
อย่างไรก็ตาม เทคโนโลยีชีวภาพอาจช่วยได้ งานวิจัยในอนาคตอาจพัฒนาแบคทีเรียเหล่านี้ให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้น หรือสร้างระบบเลียนแบบการทำงานของมันเพื่อติดตั้งในพื้นที่ที่มีการปล่อยมีเทนจำนวนมาก เช่น บ่อขยะหรือเหมืองถ่านหิน
ความหวังใหม่ในการลดโลกร้อน
งานค้นพบนี้ชี้ให้เห็นว่าวิธีแก้ไขปัญหาโลกร้อนไม่ได้อยู่แค่บนบกหรือในอากาศ แต่ยังซ่อนอยู่ใต้พื้นมหาสมุทรลึก การทำความเข้าใจและใช้ประโยชน์จากความสามารถของสิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก อาจเป็นอีกหนึ่งหนทางที่ทำให้มนุษย์มีโอกาสชะลออุณหภูมิโลกที่กำลังพุ่งสูงขึ้น
ในวันที่วิกฤตสิ่งแวดล้อมรุกคืบเข้ามาอย่างไม่หยุดยั้ง นวัตกรรมจากธรรมชาติเหล่านี้ อาจเป็นคำตอบที่เราเฝ้ารอมานาน
แหล่งข้อมูล: National Science Foundation (NSF), รายงานวิจัยด้าน Methanotrophic Bacteria ใต้มหาสมุทร, และข้อมูลจากงานวิจัยสิ่งแวดล้อมสากลเกี่ยวกับการปล่อยก๊าซมีเทน
