นักวิจัยจากสถาบัน Helmholtz Munich ได้พัฒนาระบบปัญญาประดิษฐ์ที่มีชื่อว่า Centaur ซึ่งสามารถจำลองพฤติกรรมของมนุษย์ได้อย่างน่าทึ่ง Centaur เป็นโมเดลภาษา (language model) ที่ถูกฝึกฝนด้วยข้อมูลจากการตัดสินใจมากกว่า 10 ล้านครั้งที่ได้จากการทดลองด้านจิตวิทยา ทำให้การตัดสินใจของ Centaur มีความใกล้เคียงกับพฤติกรรมของมนุษย์อย่างมาก ความสามารถนี้เปิดประตูใหม่ให้กับการ ทำความเข้าใจการรับรู้ของมนุษย์ และการพัฒนาแนวคิดทางจิตวิทยาในระดับที่ลึกยิ่งขึ้น
แก้ปัญหาที่จิตวิทยาเผชิญมานานหลายทศวรรษ
ตลอดหลายสิบปีที่ผ่านมา นักจิตวิทยามีเป้าหมายที่จะอธิบายความซับซ้อนของกระบวนการคิดของมนุษย์ให้ได้อย่างสมบูรณ์ แต่โมเดลแบบดั้งเดิมกลับเผชิญข้อจำกัด กล่าวคือ มักทำได้เพียงอย่างใดอย่างหนึ่งเท่านั้น—คือ อธิบายกระบวนการคิด หรือ ทำนายพฤติกรรม ได้อย่างแม่นยำ แต่ไม่สามารถทำทั้งสองพร้อมกันได้ Centaur คือคำตอบใหม่ที่รวมสองสิ่งนี้ไว้ด้วยกันอย่างลงตัว
Centaur ถูกสร้างขึ้นโดยทีมวิจัยที่นำโดย ดร. Marcel Binz และ ดร. Eric Schulz จากสถาบัน AI ที่ให้ความสำคัญกับมนุษย์ (Institute for Human-Centered AI) แห่ง Helmholtz Munich โดยใช้ชุดข้อมูลพิเศษที่ชื่อว่า Psych-101 ซึ่งรวมการตัดสินใจของผู้คนจากการทดลองด้านพฤติกรรมกว่า 160 รายการ รวมทั้งสิ้นมากกว่า 10 ล้านการตัดสินใจ ผลการวิจัยนี้ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร Nature
ความโดดเด่นของ Centaur ที่เหนือกว่าระบบอื่น
สิ่งที่ทำให้ Centaur แตกต่าง คือความสามารถในการทำนายพฤติกรรมของมนุษย์ไม่เพียงแต่ในสถานการณ์ที่เคยมีข้อมูลมาก่อน แต่ยังสามารถจัดการกับสถานการณ์ใหม่ๆ ที่ไม่เคยพบเจอได้อย่างมีประสิทธิภาพ มันสามารถแยกแยะกลยุทธ์การตัดสินใจที่มนุษย์ใช้บ่อย ปรับตัวได้ตามบริบท และยังทำนาย ระยะเวลาในการตอบสนอง ได้อย่างแม่นยำ
ดร. Binz อธิบายว่า “เราสร้างเครื่องมือที่สามารถทำนายพฤติกรรมของมนุษย์ในทุกสถานการณ์ที่อธิบายด้วยภาษาธรรมชาติได้—เหมือนกับห้องทดลองเสมือนจริง”
การประยุกต์ใช้งานในทางจิตวิทยาและสุขภาพจิต
Centaur มีศักยภาพในการใช้งานอย่างหลากหลาย ตั้งแต่การวิเคราะห์การทดลองจิตวิทยาคลาสสิก ไปจนถึงการจำลองกระบวนการตัดสินใจเฉพาะบุคคลในบริบทของการรักษาทางคลินิก เช่น การเข้าใจการตัดสินใจของผู้ป่วยที่มีอาการซึมเศร้าหรือวิตกกังวล เป็นต้น จุดแข็งคือ มันสามารถเปิดมุมมองใหม่ในการวิจัยสุขภาพจิตโดยเฉพาะ ช่วยให้เข้าใจรูปแบบการคิดของผู้ที่มีอาการทางจิตวิทยาในรูปแบบที่ละเอียดกว่าเดิม โดยในอนาคต ทีมวิจัยตั้งใจจะเพิ่มข้อมูลด้านประชากรศาสตร์และลักษณะทางจิตวิทยาเข้ามาในชุดข้อมูลด้วย
Centaur สะพานเชื่อมระหว่าง ‘ทฤษฎี’ และ ‘การพยากรณ์’
Centaur เป็นก้าวสำคัญในการเชื่อมโลกของ ทฤษฎีที่ตีความได้ เข้ากับ ความสามารถในการพยากรณ์ที่แม่นยำ มันสามารถชี้ให้เห็นว่าโมเดลจิตวิทยาแบบดั้งเดิมมีข้อบกพร่องตรงไหน และเสนอแนวทางปรับปรุงเพื่อให้เข้าใจมนุษย์ได้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น ด้วยเหตุนี้ มันจึงกลายเป็นเครื่องมือที่สำคัญต่อการวิจัยและการใช้งานจริงในหลากหลายสาขา ตั้งแต่การแพทย์ วิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม ไปจนถึงสังคมศาสตร์
ดร. Schulz ผู้อำนวยการของสถาบันกล่าวว่า “เรายังอยู่ในช่วงเริ่มต้น แต่ได้เห็นศักยภาพอันยิ่งใหญ่มากแล้ว” ในขณะที่ ดร. Binz เน้นว่า การรักษาความโปร่งใสและการควบคุมระบบเป็นสิ่งสำคัญ เช่น การใช้โมเดลแบบเปิดและโฮสต์ในพื้นที่ท้องถิ่น เพื่อรักษาความเป็นเจ้าของข้อมูลของผู้ใช้ไว้อย่างเต็มที่
แล้ว Centaur คิดอย่างไร?
เป้าหมายต่อไปของทีมวิจัยคือ การสำรวจโครงสร้างภายในของ Centaur ว่ามีรูปแบบการคำนวณใดที่สอดคล้องกับกระบวนการตัดสินใจของมนุษย์ และสามารถนำมาใช้วิเคราะห์วิธีการประมวลผลข้อมูลของมนุษย์ได้หรือไม่ อีกทั้งยังต้องการค้นหาว่ากลยุทธ์การตัดสินใจจะแตกต่างกันอย่างไรระหว่างบุคคลปกติกับผู้ที่มีปัญหาทางจิตใจ
นักวิจัยเชื่อมั่นว่า โมเดลอย่าง Centaur จะสามารถเปลี่ยนแปลงความเข้าใจของเราที่มีต่อการรู้คิดของมนุษย์ได้อย่างลึกซึ้ง หากใช้อย่างมีความรับผิดชอบ และที่สำคัญ การที่การวิจัยนี้เกิดขึ้นในสถาบันของรัฐอย่าง Helmholtz Munich แทนที่จะเป็นแผนกพัฒนาของบริษัทเทคโนโลยีรายใหญ่ ก็ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ
ดร. Binz กล่าวอย่างชัดเจนว่า เราเชื่อมโยงงานวิจัยด้าน AI เข้ากับทฤษฎีทางจิตวิทยา และยึดมั่นในจริยธรรมอย่างชัดเจน” และเสริมว่า “ในสภาพแวดล้อมของงานวิจัยสาธารณะ เรามีอิสระที่จะไล่ตามคำถามพื้นฐานเกี่ยวกับการรู้คิดของมนุษย์ ซึ่งในภาคอุตสาหกรรมมักจะไม่ให้ความสำคัญ
Source : Centaur: AI that thinks like us—and could help explain how we think
ข่าวอื่นๆ ที่น่าสนใจ :
- xAI ผงาด! Elon Musk ระดมทุน 1 หมื่นล้านดอลลาร์ ท้าชนผู้นำวงการ AI
- ‘ทรัมป์’ ย้ำชัด พร้อมเดินหน้าเก็บภาษีรถญี่ปุ่นจ่อรีดภาษีนำเข้ารถยนต์พุ่ง 25% หวังลดขาดดุลการค้า ดันเศรษฐกิจในประเทศ
- สศอ. เผย MPI เดือนเม.ย. 68 ขยายตัวร้อยละ 2.17 อานิสงส์ยานยนต์ฟื้นตัวครั้งแรกรอบ 21 เดือน และมาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจหนุนการผลิต
