ปฏิรูปอุตสาหกรรมเส้นใยสังเคราะห์: จากขยะสู่เส้นด้ายนวัตกรรม ผ่านมุมมองคนรุ่นใหม่

          อุตสาหกรรมเส้นใยสังเคราะห์มีโอกาสทางเศรษฐกิจสูง เนื่องจากตลาดโลกมีมูลค่าสูงและคาดว่าจะเติบโตอย่างต่อเนื่อง โดยได้แรงหนุนจากความต้องการของผู้บริโภคที่ต้องการผลิตภัณฑ์ทนทาน ซักง่าย และต้นทุนไม่แพง รวมถึงเทรนด์ความยั่งยืนที่ส่งเสริมการใช้เส้นใยรีไซเคิล. โอกาสในการเติบโตยังมาจากความสามารถของเส้นใยสังเคราะห์ในการผลิตเสื้อผ้าที่ยืดหยุ่น สบาย และตอบโจทย์ไลฟ์สไตล์การกีฬา รวมถึงศักยภาพในการลดขยะพลาสติกด้วยการนำกลับมาใช้ใหม่

ปัจจัยที่สนับสนุนการเติบโต  

• ตลาดเส้นใยสังเคราะห์ทั่วโลกคาดว่าจะเติบโตอย่างต่อเนื่อง โดยมีอัตราการเติบโตต่อปีแบบทบต้น (CAGR) อยู่ที่ประมาณ 7.4% ถึง 6.6% ในช่วงปี 2023-2032. 
• การผสมผสานฟังก์ชันและสไตล์  เส้นใยสังเคราะห์ช่วยให้การผลิตเสื้อผ้าที่ทั้งสวยงามและใช้งานได้ดีเป็นเรื่องง่าย. 

จุดเริ่มต้น: การเปลี่ยน ‘ขยะ’ สู่ ‘โอกาส’

          อุตสาหกรรมเส้นใยสังเคราะห์รีไซเคิลของไทยกำลังก้าวเข้าสู่ยุคใหม่ภายใต้การขับเคลื่อนของนักอุตสาหกรรมรุ่นใหม่ที่ผนวกความรู้ทางวิทยาศาสตร์เข้ากับหลักการจัดการธุรกิจ โดยโรงงานแห่งนี้เป็นตัวอย่างสำคัญที่ผลิต เส้นใยพอลิเอสเตอร์รีไซเคิล โดยใช้วัตถุดิบจาก ขวดพลาสติกที่ดื่มแล้ว 100% หรือที่เรียกว่า Post-consumer Recycle สิ่งที่น่าสนใจคือวัตถุดิบทั้งหมดที่ใช้ในการผลิตนั้นมาจากภายใน ประเทศ ไทย ล้วน ๆ ไม่มีการนำเข้าจากต่างประเทศ ผู้บริหารรุ่นใหม่ท่านนี้ได้กล่าวว่าตนเองเรียนจบในสาขาวิทยาศาสตร์ ที่เป็นเคมีประยุกต์ด้าน Industrial management ซึ่งเป็นสายงานที่ค่อนข้างตรงกับธุรกิจที่บ้านโดยตรง ในฐานะทายาทธุรกิจ เข้ามาช่วยดูแลงานมาตรฐานการผลิต โดยนำความรู้ที่เรียนมาปรับใช้ เช่น การนำมาตรฐาน Global Recycle Standard เข้ามาในโรงงาน นอกเหนือจากระบบ ISO ที่มีอยู่เดิม

          ความแตกต่างระหว่างนักอุตสาหกรรมรุ่นใหม่กับรุ่นบุกเบิกคือมุมมองต่อระบบการทำงาน โดยผู้บริหารรุ่นใหม่เชื่อว่า ระบบที่ดี จะสามารถเป็นฟันเฟืองที่ใหญ่ที่สุดให้กับบริษัทได้ ซึ่งแตกต่างจากแนวคิดเดิมที่ผู้บริหารต้องเป็นฟันเฟืองชิ้นใหญ่ที่สุดและทำงานตลอด 24 ชั่วโมง 7 วัน แต่ทั้งนี้ก็ยังคงรับฟัง “Wisdom” หรือภูมิปัญญาจากรุ่นพ่อแม่ ซึ่งมักจะมองเห็นข้อควรระวังที่คนรุ่นใหม่อาจจะมองข้ามไป

เส้นทางของขวดพลาสติก: กระบวนการผลิตจากต้นจนจบ

          กระบวนการผลิตเริ่มต้นที่จุดรับขวด ซึ่งรับวัตถุดิบจากทั่วประเทศ ไม่ว่าจะเป็นจากซาเล้ง เจ้าเล็ก ๆ หรือคอลเลคเตอร์รายใหญ่ ขั้นตอนแรกที่สำคัญคือการเตรียมวัตถุดิบ โดยวัตถุดิบที่รับมานั้นส่วนใหญ่จะเป็นขวดที่บดและแยกฉลาก แยกฝามาแล้ว การแยกฝาและฉลากออกจากขวดเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง เนื่องจากขวดกับฝาทำจาก พลาสติกคนละชนิดกัน และไม่สามารถนำมาหลอมละลายเพื่อทำเป็นเส้นใยร่วมกันได้

          หลังจากการแยกส่วนต่าง ๆ ออกแล้ว วัตถุดิบจะเข้าสู่เครื่องบดให้เป็นชิ้นเล็ก ๆ และตามด้วยกระบวนการล้างทำความสะอาด เพื่อเตรียมวัตถุดิบให้พร้อมสำหรับการ “ปรุง” ออกมาเป็นเส้นใย หลังจากทำความสะอาดแล้ว ขั้นตอนสำคัญถัดมาคือการ ทำแห้ง (Drying) เนื่องจากหากตัวพลาสติกมีความชื้นหรือน้ำอยู่ จะส่งผลให้ สเปคของเส้นใยที่ได้มีความไม่เสถียร บางส่วนอาจไม่เหนียวพอ หนาเกิน หรือแข็งเกินไป

          เมื่อวัตถุดิบแห้งสนิทแล้ว จะเข้าสู่กระบวนการหลอมเหลว (หลอมแล้วหลอมเหลว) แล้วฉีดลงมาคล้ายกับการทำ “เส้นขนมจีน” เส้นใยที่ไหลลงมาจะเข้าสู่กระบวนการรีดและดึงออก ความหนาของเส้นใยจะวัดเป็นหน่วย “ดีเนีย” (Denier) โดยจะมีการดึงเส้นใยให้ยืดออกเพื่อลดความหนาตามที่ต้องการ เช่น จาก 1.3 ดีเนีย ไปเป็น 1.5 หรือ 1.7 ดีเนีย จากนั้นจะตัดเป็นชิ้นเล็ก ๆ ตามไซส์ที่ลูกค้ากำหนด เช่น 64 มิลลิเมตร หรือ 108 มิลลิเมตร ก่อนจะนำไป อบแห้ง อีกครั้ง และเข้าสู่ขั้นตอนการแพ็กกิ้ง เพื่อให้พร้อมสำหรับการใช้งานเป็นเส้นใยสังเคราะห์ต่อไป

การสร้างมูลค่าเพิ่ม: นวัตกรรม Additive และการแพทย์

          เพื่อให้ผลิตภัณฑ์มีความโดดเด่นและมีมูลค่าเพิ่ม เทคโนโลยีที่ใช้ในการผลิตเส้นใยสามารถ ใส่ Additive ต่าง ๆ เข้าไปได้ สารเติมแต่งเหล่านี้ช่วยเพิ่มคุณสมบัติพิเศษให้กับเส้นใย เช่น การกันความชื้น การกันไฟ การไล่ความชื้น หรือแม้กระทั่งการฆ่าเชื้อโรคด้วยค่า Silver Nano  ร่วมถึงการวิจัยพัฒนา เส้นใยระดับ Medical Grade ซึ่งจะถูกนำไปใช้กับเครื่องมือแพทย์ เช่น ผ้าคลุมเตียง หรือชุดแพทย์ เส้นใยพิเศษนี้อาจมีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อโรค ซึ่งสามารถช่วยลดปัญหาการติดเชื้อ และช่วยบรรเทาอาการแผลกดทับสำหรับผู้ป่วยที่นอนติดเตียงได้  การสร้างผลิตภัณฑ์ที่เน้นนวัตกรรมและคุณภาพสูงนี้เป็นไปตามกลยุทธ์ “ขาย  เกรด บน สุด” เท่านั้น เพื่อหลีกเลี่ยงการแข่งขันที่รุนแรงและอาจทำให้เกิดการ “ตัดแขนตัดขา” ในตลาดสินค้ารีไซเคิลราคาต่ำ

บทบาทต่อเศรษฐกิจไทยและแนวคิดการขับเคลื่อนที่ยั่งยืน

          ภาคอุตสาหกรรมและการผลิต ของประเทศไทยนั้นเป็นส่วนสำคัญในการ กระตุ้น เศรษฐกิจ โดยไทยมีความได้เปรียบทั้งในด้านพื้นที่ราบที่กว้างขวาง และค่าแรงที่อาจเป็นข้อได้เปรียบเมื่อเทียบกับชาติทางยุโรปหรือตะวันตก บริษัทได้แสดงให้เห็นถึงการเติบโตด้านการค้า โดยสามารถ เพิ่มสัดส่วนการส่งออก จากเดิมประมาณ 20% ขึ้นมาเกือบเป็น 40% ของยอดขายทั้งหมด และยังเริ่มรับทำสินค้าแบบ OEM ส่งออกไปยังต่างประเทศแล้วด้วย

          นอกจากมิติด้านเศรษฐกิจแล้ว บริษัทยังมีส่วนร่วมในด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม โดยเคยร่วมโครงการกับบริษัทเครื่องดื่มเพื่อ รับซื้อขวดในราคาที่สูงกว่าปกติ (โดยบริษัทเครื่องดื่มเป็นผู้สนับสนุนเงิน) เพื่อกระตุ้นให้ชาวบ้านหรือคนเก็บขวดนำขวดกลับมาขายมากขึ้น การทำเช่นนี้เป็นการช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจในวงการรีไซเคิล และทำให้ขวดพลาสติกที่ปกติจะต้องใช้เวลาหลายร้อยปีในการย่อยสลายในกองขยะ สามารถกลับมาสู่กระบวนการรีไซเคิลได้ง่ายและรวดเร็วขึ้น

Industrial Key Success

          การขับเคลื่อนอุตสาหกรรมไม่ใช่เพียงแค่ความรู้ด้านเทคนิค แต่ต้องอาศัยชุดความรู้ที่ผสมผสานกัน ทั้งวิทยาศาสตร์ วิศวกรรม และการบริหารจัดการ เช่น การจัดการสต็อกสินค้า การประหยัดพลังงาน และการดูแลด้านแรงงาน โดยการนำมาตรฐานการผลิตที่เป็นเอกสารชัดเจนมาใช้ จะช่วยให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างมีระบบ ลดความจำเป็นที่ผู้บริหารจะต้องเข้ามาแก้ปัญหาเล็กน้อยทั้งหมด นอกจากนี้ การดูแลผู้มีส่วนได้ส่วนเสียก็เป็นสิ่งสำคัญ เช่น การแปลป้ายความปลอดภัยและป้ายสารเคมีเป็นภาษาต่าง ๆ เพื่อให้พนักงานต่างด้าวสามารถเข้าถึงและเข้าใจระบบได้ดีเช่นเดียวกับคนไทย  สะท้อนถึงความใส่ใจในรายละเอียดทุกขั้นตอนการผลิต เพื่อเพิ่มผลิตภาพดานอุตสาหกรรม

Source : อุตสา หาทำ ตอนที่ 9 “นักอุตสาหกรรมรุ่นใหม่กับการขับเคลื่อนอนาคตภาคอุตสาหกรรม”