จากตั๋วผ่านตลอดสู่ใบอนุญาตรายปี
ก่อนหน้านี้ Samsung และ SK Hynix ได้รับสิทธิพิเศษผ่านระบบ Validated End User(VEU) ซึ่งทำให้ส่งออกอุปกรณ์และวัสดุสำหรับการผลิตชิปเข้าโรงงานในจีนได้โดยแทบไม่สะดุด ภายใต้การควบคุมที่ค่อนข้างผ่อนปรน
แต่เมื่อสถานการณ์โลกเปลี่ยนไป ฝ่ายนโยบายของรัฐบาลสหรัฐภายใต้ทีมใหม่ตัดสินใจเปลี่ยนทิศ หันมาใช้ระบบ ‘ไซต์ไลเซนส์ (Site License)’ ที่กำหนดให้สองยักษ์ใหญ่เกาหลีต้องยื่นขออนุญาตแบบรายปี ระบุรายการและปริมาณอุปกรณ์ที่จะนำเข้าโรงงานจีนของตนอย่างละเอียด
การปรับเปลี่ยนนี้แสดงถึงความไม่แน่นอนที่ทุกโรงงานต้องรับมือ เพราะธุรกิจเซมิคอนดักเตอร์ไม่ง่ายต่อการวางแผนล่วงหน้าเป็นปี การเปลี่ยนแปลงความต้องการผลิต หรือความเสียหายที่กะทันหันของอุปกรณ์ ล้วนเป็นปัจจัยที่บริษัทยากจะคาดการณ์และปรับตัวทันในกรอบเวลาที่สั่น
สมดุล ‘ความมั่นคง’ กับ ‘เครือข่ายซัพพลายเชน’
จุดประสงค์แท้จริงของสหรัฐฯ ไม่ได้มุ่งหวังให้กิจการของ Samsung หรือ SK Hynix ในจีนต้องหยุดชะงัก แต่ต้องการจำกัดไม่ให้โรงงานเหล่านี้ขยายกำลังการผลิตหรืออัปเกรดเทคโนโลยีใหม่ๆ ที่อาจเป็นอันตรายต่อความได้เปรียบด้านความมั่นคงของอเมริกา
กล่าวอีกนัยหนึ่งคือ ต้องการ ‘แช่แข็ง’ สถานะเดิม ขณะที่ยังคงอำนวยความสะดวกต่อกระบวนการที่มีอยู่เพื่อไม่ให้เกิดการขาดแคลนชิป กระทบเศรษฐกิจโลกโดยตรง
ซึ่งเห็นได้จากตัวเลขว่าโรงงานในจีนคิดเป็นสัดส่วนการผลิตระดับ 30-40% ของชิปกลุ่มสำคัญของทั้งสองบริษัท หากสะดุดขึ้นมาเมื่อไหร่ ผลสะเทือนจะกระจายไปทุกวงการ และอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์อาจพบกับความปั่นป่วนแน่นอน
ความคล่องตัวในการดำเนินงาน
ฝั่ง Samsung และ SK Hynix ต่างออกมาแสดงความวิตก โดยเฉพาะเรื่องการบริหารคลังอะไหล่และอุปกรณ์สำรอง เพราะการเดินสายการผลิตอุปกรณ์ไฮเทคนั้น เมื่อชิ้นส่วนใดเสียหาย หากไม่ได้ขออนุญาตไว้ล่วงหน้า โรงงานอาจต้องหยุดชะงักโดยไม่จำเป็น
แม้รัฐบาลสหรัฐจะพยายามให้ความมั่นใจว่ายังสามารถขออนุญาตฉุกเฉินได้ แต่ในโลกการผลิต ความล่าช้าไม่กี่วันอาจสร้างความเสียหายหลักพันล้านบาท
ในขณะเดียวกัน เจ้าหน้าที่เกาหลีใต้เองก็กำลังเจรจาขอรายละเอียดและความยืดหยุ่นจากกระทรวงพาณิชย์สหรัฐเพิ่มเติม เพื่อให้มั่นใจว่าจะไม่มีการหยุดไลน์การผลิตแบบตั้งตัวไม่ทัน ไม่เฉพาะผลประโยชน์ของชาติแต่ลึกลงไปถึงเสถียรภาพของอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ทั้งโลก
เฝ้าจับตาคลื่นกระแทก
ก้าวย่างใหม่ของสหรัฐฯ ในการควบคุมเทคโนโลยีทั้งในเชิงความมั่นคงและเศรษฐกิจ อาจกลายเป็นต้นแบบของมาตรการใหม่ ๆ ในอนาคต ไม่เพียงสำหรับธุรกิจเกาหลีใต้ แต่ยังหมายรวมถึงบริษัทยักษ์สัญชาติอื่น ๆ เช่น TSMC กำลังถูกจับตาว่าจะต้องปรับแผนอย่างไรเมื่อสถานะเว้นวรรคสิทธิพิเศษในจีนเริ่มลดลงเรื่อยๆ
สุดท้ายแล้ว โลกของชิปอาจต้องปรับตัวกับกติกาใหม่ที่เข้มข้นยิ่งขึ้น แต่สิ่งหนึ่งที่ยังคงเสมอคือ เส้นทางนี้จะถูกขีดเส้นด้วยเกม(ที่รัฐคิดว่า)สมดุลระหว่าง ‘ความมั่นคง’ ของรัฐกับ ‘เสถียรภาพห่วงโซ่อุปทาน’ ของอุตสาหกรรมโลกเสมอ
