เราจะสร้างระบบที่ทั้งผลิตได้ และไม่ทำลายโลกไปพร้อมกันได้อย่างไร? นี่อาจเป็นคำถามง่าย ๆ ที่หลายคนพยายามหาคำตอบ แต่กลับคิดไม่ออกในโลกที่เต็มไปด้วยระบบการผลิตแบบใช้แล้วทิ้ง การออกแบบระบบใหม่ที่ตอบทั้งสองโจทย์จึงไม่ใช่เรื่องง่าย
ทว่า Moreloop กำลังแสดงให้เราเห็นว่าการมอง ของเหลือเป็นทรัพยากร และการเชื่อมโยงทุกภาคส่วนเข้าด้วยกันอย่างชาญฉลาด อาจเป็นจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนโครงสร้างทั้งระบบเศรษฐกิจให้หมุนเวียน ยั่งยืน และทำกำไรได้ในเวลาเดียวกัน
บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับ Moreloop สตาร์ทอัพไทยที่ไม่ได้แค่คิดถึงความยั่งยืนในระดับนโยบาย แต่ลงมือปฏิบัติจริง ผ่านการออกแบบแพลตฟอร์มที่เปลี่ยน ผ้าเหลือใช้ให้กลายเป็นวัตถุดิบที่มีมูลค่า สร้างงานที่เป็นธรรม ลดก๊าซเรือนกระจก และต่อยอดสู่นวัตกรรมสินค้าแฟชั่นแบบใหม่ทั้งหมด โดยไม่ต้องผลิตผ้าใหม่แม้แต่เมตรเดียว
มาร่วมเรียนรู้แนวทางที่ Moreloop กำลังผลักดันให้เกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรมในอุตสาหกรรมไทย ทั้งด้านโมเดลธุรกิจ การสร้างผลกระทบเชิงสิ่งแวดล้อมและสังคม ไปจนถึงการร่วมมือกับภาคอุตสาหกรรมอย่างยั่งยืน และอย่าพลาดติดตามบทสัมภาษณ์แบบเจาะลึกกับผู้ก่อตั้งในตอนถัดไป ที่จะพาเราเข้าใจวิสัยทัศน์เบื้องหลังความเปลี่ยนแปลงนี้อย่างลึกซึ้ง
จุดกำเนิดของ Moreloop
Moreloop ก่อตั้งขึ้นในปี 2018 โดยสองผู้ประกอบการไทย คือ ธมลวรรณ วิโรจน์ชัยยันต์ และคุณอมรพล หุวะนันทน์ด้วยความเชื่อว่า ขยะของคนหนึ่งอาจเป็นสมบัติของอีกคน พวกเขาจึงสร้างแพลตฟอร์มออนไลน์ที่เชื่อมโยงโรงงานสิ่งทอที่มีผ้าเหลือใช้ (deadstock) เข้ากับผู้ผลิต นักออกแบบ
และแบรนด์แฟชั่นโดยตรง ทำให้ผ้าที่เคยถูกทิ้งลงหลุมฝังกลบกลับมีโอกาสสร้างมูลค่าใหม่ในรูปแบบของสินค้าอัพไซเคิล หรือขายเป็นวัตถุดิบสำคัญสำหรับการผลิตต่อไป ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นบนฐานข้อมูลผ้ากว่า 3,000 ประเภท จากโรงงานมากกว่า 70 แห่ง ช่วยให้กระบวนการจับคู่ (matching) มีความโปร่งใสและแม่นยำยิ่งขึ้น
วิสัยทัศน์และพันธกิจเพื่อเศรษฐกิจหมุนเวียน
Moreloop มุ่งมั่นผลักดันหลักการ Circular Economy ในอุตสาหกรรมแฟชั่นของไทย โดยตั้งเป้าหมายให้ทุกกระบวนการตั้งแต่การจัดหา การจับคู่ผ่านระบบดิจิทัล ไปจนถึงการอัพไซเคิล และการผลิตสินค้าแบบสั่งทำพิเศษ อยู่บนพื้นฐานการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่แล้วให้เกิดประโยชน์สูงสุด พร้อมลดการพึ่งพาวัตถุดิบใหม่และลดปริมาณขยะจากอุตสาหกรรม สิ่งนี้ไม่ใช่เพียงเทรนด์ แต่เป็นพันธกิจระยะยาวที่ผสานทั้งมิติสิ่งแวดล้อม สังคม และเศรษฐกิจเข้าด้วยกัน
โมเดลธุรกิจและกลไกการปลุกกระแสความยั่งยืน
กลไกหลักของ Moreloop แบ่งเป็นสองส่วนสำคัญ ได้แก่ การเป็น ตลาดผ้าเหลือใช้ (deadstock) ออนไลน์ ที่รวบรวมข้อมูลผ้าส่วนเกินจากโรงงานกว่า 70 แห่ง พร้อมรายละเอียดเชิงลึกทั้งชนิดเนื้อผ้า ราคาต่อหน่วย และปริมาณคงคลังแบบเรียลไทม์ เพื่อให้ผู้ซื้อเข้าถึงได้สะดวกและโปร่งใส และการเป็น ผู้ผลิตสินค้าอัพไซเคิล (upcycled products) ที่เปลี่ยนผ้าเหลือใช้ให้กลายเป็นชิ้นงานใหม่ ทั้งในรูปแบบยูนิฟอร์ม ของพรีเมี่ยม หรือคอลเล็กชันแฟชั่นตามสั่ง ผลลัพธ์คือวัฏจักรของผ้าเหลือใช้ที่ไม่เคยหยุดนิ่ง แต่กลายเป็นวัตถุดิบคุณภาพสำหรับการผลิตต่อไป
นับถึงช่วงกลางปี 2022 Moreloop ประสบความสำเร็จในการอัพไซเคิลผ้าเหลือใช้ได้กว่า 60 ตัน ซึ่งช่วยป้องกันการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ได้มากถึง 870 ตัน เทียบเท่าการขับรถยนต์หนึ่งคันรอบโลกกว่า 165 รอบ ข้อมูลนี้สะท้อนให้เห็นว่าการใช้งานวัสดุที่มีอยู่แล้วให้เกิดประโยชน์สูงสุด สามารถสร้างผลกระทบเชิงบวกต่อสิ่งแวดล้อมได้อย่างเป็นรูปธรรม ในขณะเดียวกัน Moreloop ยังมุ่งเน้นการสร้างงานที่เป็นธรรมและสนับสนุนแรงงานหญิง ผ่านการเลือกโรงงานพันธมิตรรายย่อยที่มีการปฏิบัติตามหลักสิทธิมนุษยชนและแรงงานสากล
การจับมือกับภาคอุตสาหกรรมสร้างการเปลี่ยนแปลงร่วมกัน
Moreloop ตระหนักว่าการเปลี่ยนผ่านไปสู่ความยั่งยืนไม่สำเร็จด้วยพลังใดพลังหนึ่งเพียงฝ่ายเดียว จึงเชื่อมโยงกับทั้ง โรงงานขนาดใหญ่ ที่ส่งข้อมูลผ้าเหลือใช้เข้าระบบ SMEs และแบรนด์แฟชั่น ที่ค้นหาเนื้อผ้าเฉพาะตามแนวทางความยั่งยืน และแม้แต่ หน่วยงานภาครัฐ ที่มองหาโครงการ CSR จากการอัพไซเคิล
กระบวนการนี้เริ่มจากการวางข้อมูลผ้าอย่างละเอียด การให้คำปรึกษาด้านเทคนิคการใช้วัสดุ การออกแบบโมเดลขั้นต่ำการสั่งผลิตที่ยืดหยุ่น ตลอดจนการประกันคุณภาพ ทำให้ทุกฝ่ายในห่วงโซ่คุณค่าต่างได้รับประโยชน์ร่วมกัน ทั้งลดต้นทุนจัดการของเสีย เพิ่มประสิทธิภาพการใช้ทรัพยากร และสร้างภาพลักษณ์องค์กรที่รับผิดชอบต่อสังคม
และภาคอุตสาหกรรมที่ต้องการร่วมเปลี่ยนแปลงสามารถเริ่มต้นได้จากการสำรวจและจัดทำข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับปริมาณผ้าเหลือใช้ภายในโรงงาน รวมถึงคุณสมบัติและโทนสี จากนั้นลงทะเบียนเป็นผู้จัดหา (supplier) ในแพลตฟอร์ม Moreloop เพื่อให้ระบบอัตโนมัติสามารถจับคู่ข้อมูลผ้ากับความต้องการของผู้ซื้อได้ทันที
ส่วนแบรนด์และผู้ผลิตสินค้าใหม่ควรระบุความต้องการเนื้อผ้า deadstock เพื่อนำมาวางแผนผลิต โดยร่วมกันออกแบบโปรแกรมอัพไซเคิลที่สอดคล้องกับภาพลักษณ์องค์กร ทุกขั้นตอนจะช่วยให้เกิดความร่วมมือที่ราบรื่นและเกิดผลทั้งเชิงธุรกิจและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน
บทเรียนจากกรณีศึกษา ความร่วมมือกับ Apparel Creations
หนึ่งในตัวอย่างความสำเร็จคือความร่วมมือกับ Apparel Creations โรงงานผลิตเครื่องแต่งกายที่บริหารจัดการคำสั่งผลิตขั้นต่ำได้อย่างยืดหยุ่น ซึ่งตอบโจทย์ปริมาณผ้าเหลือใช้ที่มีจำกัด โดยเฉพาะเมื่อเป็นผ้าที่ผ่านการรับรองมาตรฐาน เช่น U.S. Cotton Trust Protocol® ความร่วมมือนี้ไม่เพียงช่วยให้แบรนด์ขนาดเล็กเข้าถึงวัตถุดิบอย่างยั่งยืน แต่ยังสร้างโมเดลการสั่งผลิตขนาดเล็กที่ลดสต็อกและลดค่าใช้จ่ายด้านการจัดเก็บลงอย่างมีนัยสำคัญ
บทสรุปและทิศทางอนาคตเพื่อความยั่งยืน
Moreloop คือภาพจำลองว่าหากเรามอง ขยะเป็นทรัพยากรอย่างจริงจัง อุตสาหกรรมแฟชั่นไทยจะเปลี่ยนโครงสร้างจากการผลิตเชิงเส้นไปสู่เศรษฐกิจหมุนเวียนได้สำเร็จ บริษัทพิสูจน์แล้วว่าการอัพไซเคิลไม่ได้ลดทอนผลกำไร แต่กลับสร้างโอกาสทางธุรกิจใหม่ๆ
พร้อมช่วยลดปัญหาสิ่งแวดล้อมและยกระดับคุณภาพแรงงาน ก้าวต่อไปของ Moreloop คือการขยายเครือข่ายพันธมิตรทั้งในและต่างประเทศ เพิ่มองค์ความรู้ด้านวัสดุให้รองรับความหลากหลาย และร่วมมือกับภาครัฐเพื่อผลักดันนโยบายสนับสนุน Circular economy ให้เกิดขึ้นจริงในวงกว้างต่อไป
บทความที่น่าสนใจ
